14 Mayıs milletin zafer günüdür
Bugün 14 Mayıs. Yani Türkiye’nin demokrasi açısından dönüm noktası olan ilk çok partili hür seçimlerin yapıldığı gün. 14 Mayıs 1950 günü siyasî tarihimize “Beyaz İhtilâl” olarak geçti. Bundan tam 59. yıl önce yaşanan bu tarihî hadise, tıpkı diğer tarihî hadiseler gibi genç kuşaklar tarafından yeterince bilinmiyor.
Önce isterseniz Demokrat Parti ile başlayalım. Demokrat Parti’yi doğuran şartlar neydi? Demokrat Parti dış politika, iç politika, ekonomik ve eğitim politikası, hak ve hürriyetler bakımından ne gibi yenilikler getirdi?
1946’ya kadar gelen döneme baktığımız zaman Türkiye’nin siyasî hayatında şöyle bir çarpıklık görüyoruz. On yıllardan beri tek bir partinin yönetimi var. Bütün illerdeki valiler CHP’nin il başkanları. ilçelerdeki kaymakamlar da ilçe başkanları. Bugün bize komik gelebilir, ama o zamanki şartlarda buna kimse itiraz edemezdi. Ceberrut ve baskıcı tek parti yönetimine karşı kimin haddiydi itiraz etmek. Yani Türkiye’nin tek bir partisi vardı. Mecburi istikamet bütün oylar aynı partiye atılıyordu. Cumhuriyetin ruhuna ters bir durum söz konusuydu. Cumhuriyet halkın kendi kendini yönetmesi olarak tanımlanırken halk yönetime bir türlü dahil edilememişti. Demokrasiden yoksun bir cumhuriyet sözkonusuydu. İşte Türkiye gerçek manada cumhuriyetin nimetleriyle 14 Mayıs 1950 günü tanıştı.
14 Mayıs 1950 öncesi CHP’nin son Başbakanı Şemsettin Günaltay bir ilim adamıdır. Onun Millî Şef Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’yü ikna etmesiyle şeffaf bir seçim kanunu Meclis’ten geçmiştir. Ve 14 Mayıs 1950 tarihinde bu defa açık tasnif ve gizli oyla yapılan seçimlerde seçim sandıkları açılmıştır ve büyük bir çoğunlukla DP seçimi kazanmıştır. Bazı tarihçiler 14 Mayıs 1950’ye “Beyaz İhtilâl” adını vermişlerdir. Bu gerçekten böyledir. Çünkü halkın tertemiz oylarıyla 27 yıl süren bir tek parti iktidarı devrilmiştir. Bunun yerine parlamentoya dayalı hür ve serbest irade ile seçilmiş millete dayalı bir iktidar iş başına geldi. Bu bakımdan 14 Mayıs çok önemdir, 14 Mayıs milletin zafer günüdür. Demokrasi bayramı olarak kutlanmayı hak eden bir gündür.
14 Mayıs 1950’yi aydınlarımız, düşünürlerimiz ve gençlerimiz dikkatle incelemeli. 14 Mayıs 1950’den sonra Türkiye yep yeni bir ivme kazandı. Yeni bir devir açıldı. Ekonomide, dış politikada, eğitim, kültür, sağlık, hak ve hürriyetler alanında yepyeni bir kalkınma hamlesi başladı. Türkiye yeniden inşaa edildi. DP’nin iktidara gelişinde bir slogan ortaya çıkmıştır. Bu slogan sonradan çok tutmuştur. Afiş halinde bir sağ el vardır. Sağ elin altında “Yeter Söz Milletindir!” ifadesi vardır. 27 yıl süren anti demokratik bir dönemden sonra “Yeter Söz Milletindir” milletin dediği olacaktır.
Bu sözle birlikte Mecliste yazılı bulunan “Hakimiyet Kayıtsız Şartsız Milletindir” ilkesinin gereği yerine gelmiş oldu. Meclis, kuruluşundan sonra ikinci Meclis ile birlikte kaybettiği gerçek itibarını o gün kazandı.
Mustafa Gökmen
Yeni Asya
14.05.2009
